Działania niepożądane
radioterapii
W zdecydowanej większości radioterapia jest znoszona dobrze, sama radioterapia nie boli, natomiast wiąże się z ryzykiem występowania efektów ubocznych, na ogół możliwych do kontrolowania przy pomocy leków. Każdorazowo ryzyko wystąpienia efektów ubocznych powinno być ocenione dla danego przypadku.
Działania niepożądane przy radioterapii nowotworów jamy nosowej:
Wczesne działania niepożądane:
- Występują prawie zawsze w trakcie radioterapii definitywnej, zazwyczaj od 2 tygodnia radioterapii, mogą narastać do tygodnia po radioterapii, a potem zazwyczaj zaczynają ustępować po 2 tygodniach
- W większości przypadków objawy są odwracalne i mogą być kontrolowane przy pomocy leków
- Obejmują zapalenie błony śluzowej jamy nosowej, jamy ustnej na podniebieniu twardym, dziąsłach, języku
- Zapalenie skóry okolicy nosa w postaci zaczerwienienia, suchości skóry, utraty włosów, sączącego zapalenia skóry
- Zapalenie spojówek, błony naczyniowej oka, powiek, mało prawdopodobny syndrom suchego oka (upośledzenie produkcji łez)
- Rzadko objawy neurologiczne jeśli w polu naświetlania znajduje się tkanka mózgowa
Późne działania niepożądane:
- Występują generalnie rzadko, ale znacznie częściej po radioterapii paliatywnej niż definitywnej
- Występują po ponad roku od leczenia (po minimum 6 miesiącach)
- W przeciwieństwie do wczesnych działań niepożądanych są nieodwracalne
- Zaliczamy do nich utratę lub przebarwienie włosów, martwicę kości i tkanki mózgowej, zaćma oraz zespół suchego oka, przewlekłe zapalenie jamy nosowej
Działania niepożądane przy radioterapii nowotworów mózgu:
Wczesne działania niepożądane:
- Występują prawie zawsze w trakcie radioterapii definitywnej, zazwyczaj od 2 tygodnia radioterapii, mogą narastać do tygodnia po radioterapii, a potem zazwyczaj zaczynają ustępować po 2 tygodniach
- W większości przypadków objawy są odwracalne i mogą być kontrolowane przy pomocy leków
- Zaliczamy do nich niespecyficzne objawy jak zmęczenie, rzadko dochodzić może do ataków padaczkowych lub zwiększonego ciśnienia śródczaszkowego.
- W zależności od lokalizacji guza dochodzić może do zapalenia gardła i ucha
Wczesne opóźnione działania niepożądane:
- Mogą wystąpić po około trzech miesiącach od zakończenia leczenia
- Wynikają z podrażnienia tkanki mózgowej w okolicy guza nowotworowego
- Objawy są zazwyczaj łagodne, ale dochodzić może do ataków padaczkowych
Późne działania niepożądane:
- Występują generalnie rzadko, ale znacznie częściej po radioterapii paliatywnej niż definitywnej
- Występują po ponad roku od leczenia (po minimum 6 miesiącach)
- W przeciwieństwie do wczesnych działań niepożądanych są nieodwracalne, gdyż wynikają z martwicy tkanki mózgowej
- Zalicza się do nich nieodwracalne pogorszenie objawów neurologicznych, ataki padaczkowe
- Aby zminimalizować ich ryzyko przy naświetlaniu guzów mózgu zaleca się protokoły definitywne, gdzie całkowita dawka podzielona jest na niewielkie frakcje